جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رابطه دین و فناوری و امکان تحقق به فناوری اسلامی از جمله موضوعاتی است که برای تحقق جنبش نرم افزاری و نهضت تولید علم و معرفی سبک زندگی اسلامی و در نهایت تمدن سازی ضرورت ویژه ای دارد. این مسئله که متأسفانه تاکنون ابعاد و زوایای آن به طور دقیق بررسی نشده است مستلزم دانستن مبانی و پیش فرضهای فناوری از یک سو و همچنین آثار لوازم و پیامدهای آن از دیگر سوی و نقد دینی هر کدام است. لازم است با تشریح تعامل و تأثیر متقابل دین و فناوری بر یکدیگر به تبیین روشن در این زمینه دست یافت. نیز در این راه گریزی از ذکر نظریات رقیب و نقد آنها و بررسی علل ناکافی بودن آنها نیست. همچنین باید به رابطه دین و فناوری در دوره های تاریخی (ادبیات موضوع) و شیوه های جلوگیری از تکبن فناوریهای مضر به جوامع انسانی و محیط زیست نیز نظر داشت. این رساله با پیمودن این مسیر و پیشنهاد راهکار جذب گزینشی برای حاکم شدن جهان بینی اسلامی بر فناوری به اثبات نظریه خود یعنی امکان و مطلوبیت فناوری اسلامی پرداخته و با معرفی اوصاف سلبی و ایجابی فناوری اسلامی آن را تکمیل کرده است. این تحقیق بنیادی است و نوع روش تحقیق آن تبیینی و تحلیلی می باشد و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای است و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات آن هم روش تحلیل اسنادی سامان پذیرفته است.

مظلومیت که به معنای مورد ستم قرار گرفتن است، همیشه به این صورت نیست که فردی به وسیله گروهی ظالم در نبردی نابرابر کشته شود. بلکه گاهی اتفاق می افتد که فردی با وجود برخورداری از تمام سجایای اخلاقی باز هم در میان جامعه غریب و تنهاست. نمونه بارز چنین شخصیت مظلومی، علی بن ابی طالب (علیه السلام) است. چرا که انواع ظلم اعم از ظلم نسبت به جان، مال، آبرو، خانواده و ... در مورد ایشان اتفاق افتاد. ابعاد مختلف این مظلومیت ها در کلام ایشان در نهج البلاغه، بازتاب یافته است. که حکایت از مظلومیت ایشان از ناحیه خلفا در جریان غصب خلافت، مظلومیت از ناحیه گروه های پیمان شکن و همچنین از ناحیه یاران و پیروان بی وفا و ضعیف الاراده اش می باشد. که ما هم در این پژوهش بر آنیم تا با روشی تحلیلی، این موضوع را از منظر نهج البلاغه مورد بررسی قرار دهیم. در بررسی های صورت گرفته در این جستار مشخص شد که امیر المومنین علی (علیه السلام) از آن رو، متحمل این همه مظلومیت شدند که ایشان فردی فراتر از زمانه و مردم عصرش بودند و آنها چه کسانی که حق ایشان را در خلافت غصب کردند و چه جریان های سیاسی که در زمان ایشان سر برآورد و چه یاران و پیروان سست عنصری که ناجوانمردانه با نشان دادن ضعف و سستی از خود، حق ایشان را تضییع نمودند، همه و همه امام (علیه السلام) را آنگونه که باید نشناختند و آنها امام را فردی از جنس خودشان می دانستند که اگر تلاشی برای به دست آوردن حکومت می کرد، آن را از نوع بازی قدرت و حکومت مانند سایر سیاست مداران تلقی می کردند. در صورتی که هدف امام چیزی جز برپایی دین حق و حفظ ارزش های اصیل اسلامی نبود.واژگان کلیدی: امام علی (علیه السلام)، نهج البلاغه، مظلومیت.

بسیاری از انسان ها به خاطر برداشت ها ی غلط شان در مورد دنیا از راه مستقیم و درست خارج می شوند و دنیایی مذموم برای خود می سازند، برای این که آن ها در راه مستقیمباقی بمانند و به افراط و تفریط دچار نشوند، نیاز به اسوه و الگوهایی مثلپیامبر (ص) و علی (ع) دارند تا با بهره گیری از سیره آن بزرگوران دنیایی مطلوب داشته باشند. از این رو این پژوهش در پی آن است که با روش گردآوری اطلاعات و شیوه توصیفی و تحلیلی از نهج البلاغه و منابع روایی و تاریخی ویژگی های دنیای مطلوب را در سیره نبوی و علوی بشناساند. در بررسی های انجام شده در سیره نبوی و علوی این نتایج به دست آمده که دنیایی که انسان را از آخرت باز می دارد و دنیای منهای آخرت مذموم و ناپسند است، اما دنیای مطلوب، دنیایی که انسان در آناصولیمثل معنویت، اخلاق ... و روش های معنوی مثل شکر گزاری و انفاق یا روش های اخلاقی مثل امانت داری و مهرورزی ... و ویژگی ها و شاخص های همانند عدالت و مواسات، عقلانیت و اعتدال ... را مبنای بهره مندی از دنیا و نعمت های دنیا قرار دهد.

در دنیای امروز در عصری زندگی می کنیم که می توان گفت عصر تقابل فرهنگها عصر علم و دانش است. زیرا انسانها در صدد آن هستند که از قدرت علم استفاده کرده و موقعیت خود را بنابر علم و دانششان معین کنند امروزه علم و دانش در همه عرصه ها ثمره خود را داده است بجز در مسایل کمالات انسانی هنوز هم انسانها به این نکته توجه کافی ندارند. فکر می کنم علت این بی توجهی دو امر باشد یکی مربوط به شخص افراد باز می گردد و آن اینکه انسان مرضهای روحی را همانند امراض و جراحتهای بدنش حس نمی کند. درک این مطلب کاملا عقلانی است و این مشکل حل شدنی نیست مگر با تعلیمات دینی. و دیگری مربوط می شود به اجتماعات بشری که بشر در طول زمان چوببرخی از ادیان منحرف را خوردند و در نهایت تصمیم گرفتند که دین را از زندگی واقعیشان بیرون کنند. تا حدی ترسیدند که حتی اگر به آنها گفته شود که دینی دیگری وجوددارد که همه نیازهای شمارا تامین می کند دیگر باورشان نمی شود. ما در این نوشتار درصدد آنیم تا ثابت کنیم که در میان ادیان دینی آسمانی وجود دارد که با برنامه ریزیهای دقیق هم توان آنرا دارد که روح و روان بشر را معالجه کند و هم اجتماع را تظیم کند. و تنها بدین طریق است که انسان به سوی کمالات راه می یابد. و این دین جز آیین مقدس اسلام نیست که همه جانبه و همگانی و همیشگی است بدین منظور مطالب را در پنج بخش کلی گنجاندیم. بخش اول: کلیاتی است که شامل گفتارهای پیشنیاز وتبیین و توضیح مفاهیم و اصطلاحات می باشد. بخش دوم: شامل مبانی دین است که در ابعاد اعتقادات احکام و اخلاق بحث و بررسی شده است. بخش سوم: در زمینه قلمرو دین است که از نظر بعد دنیوی و بعد اخروی اخذ شده و قسمت اول در ارتباط با افراد بشر در ارتباط با اجتماع بشری و در ارتباط با برخی از علوم انسانی بحث و بررسی شده است. قسمت دوم کلی بحث شده است. بخش چهارم: اقوال دانشمندان جهان و علمای اسلام و ادله عقلی و نقلی بررسی شده است. بخش پنجم: بحث خاتمیت ماهیت بعثت علل جاودانگی ارکان خاتمیت و پیامدهای ضروری خاتمیت مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. و در خاتمه مسئله جهانی شدن بحث و بررسی شده است. نحوه بحث ما معمولا تطبیقی بوده است. زیرا مسایلی را که معمولا بعد اجتماعیشان سنگینی می کند مانند اتصاد ایدئولوژی حقوق و سیاسی در اینگونه بحثها نظر سکولاریزم و اسلام را و تفاوتهای این دو مکتب را بطور تطبیقی بحث و بررسی کردیم. به علاوه اگر در میان صاحب نظران مسلمان نیز نظریاتی متفاوتی وجو داشته باشد آنها نیز بطور تطبیقی بررسی شده است. به هر حال همه بحثهای اعتقادی و اجتماعی سعی شده است که در حد ممکن تطبیقی بحث شود و خلعی در آن نماند. زیرا در خلل بحثها دیدیم که اگر بحثها تطبیقی انجام نگیرد آنچه میخواهیم بدان حقیقت برسیم حاصل نمی شود و حرف ما از ادعا تجاوز نمی کند. ولی بحمدالله با بحث همه جانبه ای و تطبیقی ثابت کردیم که آیین مقدس اسلام تنها آیینی است که جوابگوی همه جانبه نیازهای بشر است در هر زمان مکان و در هر فرهنگی قابل تطبیق است.

دین در کلیه نظام‌های اجتماعی نقش اجتناب ناپذیری ایفا کرده‌است. هموارهگروهی در پی برجسته کردن و بها دادن به آن بوده‌اند و گروهی آن را تضعیف کرده و یا منافی پیشرفت دانسته اند. شاتوبریان از سال 1802 میلادی در اثر ارزنده خود تحت عنواننبوغ مسیحیت، که در زمان خود جنجال برانگیز شد، به مسیحیت اعتباری دوباره بخشید و اقدام به نشان دادن نقش تمدن بخش و تاثیرگذار آن نمود. این کتاب به ویژه پاسخی به تهمت‌های فلاسفه روشنفکری بود که به گونه‌ای تعمدی، دین را عامل خفقان و تیرگی می دیدند.نبوغ مسیحیت در احیای روحیه معنویت در بین مردم نقش بسزایی ایفا کرد، روحیه ای که می‌بایست در سراسر قرن نوزدهم ادامه داشته باشد. موقعیت کلیسا در قرن هجدهم و در طول انقلاب فرانسه دستخوش تغییرات و نابسامانی های بسیار شد.از آنجا که تاثیر دین بر اخلاق از اهمیت حیاتی برخوردار است، اگردر این کتاب شاتوبریان مسیحیت را مورد ستایش قرار می‌دهد، اما این امر به همان اندازه اندیشه‌های سیاسی و اخلاقی را نیزشامل می‌شود. در واقع شاتوبریان به دنبال آن است که دین را عامل پیشرفت معرفی کند. در فصل سوم با بررسی کتاب نبوغ مسیحیت و نقش پر رنگ شاتوبریان در جنبش رمانتیسم به تحلیل عمل وی در تغییر مذهب مردم آن زمان پرداخته ایم.در این تحقیق به بررسی دین و تاثیر آن بر جامعه قرن نوزدهم فرانسه به مثابه تضمین نظام اجتماعی خواهیم پرداخت.

در این پایان نامه ، سعی بر آن است تا اصول اخلاق حقوق کودک در کنوانسیون حقوق بشر و اخلاق اسلامی بررسی شود. موضوع این پژوهش ، موضوعی میان رشته ای است . از اینرو ابتدا لازم است مباحثی پیرامون حقوق و ارتباط آن با اخلاق و همچنین مطالبی درباره اخلاق و ارتباط آن با سایر علوم بیان گردد. پیش از پرداختن به اصول اخلاقی، مطالبی درباره مبانی اخلاق و مسائل مربوط به بخش های مختلف مبانی، بیان می شود . درباره حقوق ؛ تعریف حق و اقسام حق مشخص می گردد و هریک از مکاتب حقوقی بیان می گردد. توضیحات اولیه برای هرچه مشخص شدن نوع اصول اخلاقی در حقوق بشر و میثاقین حقوق بشر لازم است. آن چه می توان در ابتدا بیان کرد این است که هردو نظام یعنی اخلاق اسلامی و کنوانسیون حقوق بشر اصولی مشترک را دارا هستند و به همین دلیل برخی مکاتب؛ حق و حقوق را فطری می دانند . طرز تلقی از حق، فکر و عمل هر دو نظام را درباره حقوق کودک معین می کند. پس از بیان مسائل اخلاق اسلامی و طرز تلقی این مکتب به کودک و حقوق کودک؛ به مسائلمربوط به حقوق بشر و اصول اخلاقی حقوق کودک در اعلامیه جهانی و کنوانسیون حقوق کودک می پردازیم. آن چه می توان گفت ،مبنایاخلاق اسلامی و حقوق بشر؛ چهار اصل و ارزش اخلاقی یعنی کرامت انسانی، آزادی، عدالت و برابری است و تلقی اخلاقی آن ها بر حقوق کودک بر اصول مذکور استوار است.

هدف این پژوهش، بررسی شاخص های بهداشت روان در اسلام می باشد.سئوال های اساسی این پژوهش عبارتند از: 1- شاخص های بهداشت روان درقرآن چه می باشد؟2 -شاخص های بهداشت روان در روایات مستند چه می باشد؟3-روشهای تامین بهداشت روان در اسلام چه می باشد؟4-عوامل موثر بربهداشت روان در اسلام چه می باشد؟روش تحقیق در این پژوهش توصیفی و از نوع مطالعه کتابخانه ای بوده و روش گردآوری اطلاعات از طریق مطالعه و بررسی منابع نوشتاری و سایر منابع مربوطه بوده است و با توجه به ماهیت موضوع پژوهش ، روش تجزیه و تحلیل داده ها به صورت توصیف و استنتاج نظری بوده است.یافته های این پژوهش نشان می دهد که در برخی آیات قرآن و روایات به دو مسئله رویکرد شناختی و رفتاری و تأثیر آنها بر سلامت و بهداشت روان اشاره شده است که از جمله آنها مسئله «ایمان به خدا» است که باعث امنیت روانی انسان می‌شود و از راهکار رفتاری به «عمل صالح» یا «اصلح» تعبیر شده است.البته تمام شیوه ها و راهکارهای مهمّ مبارزه با فشار روانی را «ایمان به خدا و ذکر دائم او» تأمین می کند. با ایمان ،یک تکیه گاه روحی مطمئن در نهاد آدمی ایجاد می شود و باعث ایمنی و نجات او در جنگ با سختیها، مشکلات و نارساییهای زندگی می گردد. حفظ، تامین و ارتقاء بهداشت روان از طریق توکل بر خدا و واگذاری همه چیز به خدا می باشد، ضمن اینکه فرد همه وظایف خویش را انجام دهد." و مَن یتوکلَ عَلَی الله فهو حسبه ان الله . . ." وجود آرامش و بر طرف کردن اضطراب و نگرانی ها و دلهره ها که بهترین و مطمئن ترین راه برقراری آن آموزش و تربیت دینی است.درک واقعیت های جهان و آگاهی از قوانین نظام آفرینش و دیدن و اندیشیدن در آثار الهی.تسلیم محض بودن در برابر خداوند متعال و نداشتن ترس و اندوه و غم از غیر خدا. رسیدن به یقین و باور قلبی از طریق ایمان به خدا.داشتن اعتقادات مذهبی وعمل به دستورات دینی و مراسم و آیینهای مذهبی همه عواملی هستند که می توانند در امر درمان و پیشگیری اختلالات روانی و همچنین برای ارتقاء سلامت روان به کار برده شوند . پژوهش ها اثبات کرده که جهت گیری دینی با سلامت روان رابطه دارد بدین مفهوم که هرچه جهت گیری درونی تر است، فرد سالم تر است.

حقوق بشر واژه ای که همواره ذهن آدمی را به خود مشغول کرده است . بیش از هر زمانی در دوران کنونی نیاز به راهکاری برای دستیابی حقیقی انسانها به کرامت ، امنیت ، عدالت و آزادی احساس می گردد. به اعتقاد اسلام تنها راه تحقق کامل حقوق بشر تشکیل حکومت جهانی یکپارچه تحت رهبری حضرت مهدی (عج الله تعالی فرجه الشریف ) است. حال باید دید آیا حکومت مهدوی ، مقوم حقوق بشر است یا منافی آن ؟ و اساساً نسبت حقوق بشر با عصر مهدوی چگونه قابل ترسیم است؟ درعصر مهدوی حقوق بشر به غایت حقیقی خود می رسد و بشر طعم شیرین آن رامی چشد. حکومت مهدوی ، حکومت صالحان ومستضعفان است .آنانکه در طول تاریخ مورد ظلم قرارگرفته اند وصالح برای حکومت کردن بودند ولی به علت حکومت ظالمان نتوانستند به حکومت برسند. حکومتی که رهبرش فرستاده خداست و وزیرانی چون عیسی (علیه السلام)، مالک اشتر، سلمان، یوشع وصی موسی دارد و نیکان روزگاران صاحب منصبان آن هستند. رفتار مهدوی در عمل همچون سیره نبوی است و در این راه با مخالفان سخت وبا موافقان رحیمانه است.

در میان دانش‌های مختلفی که از قدیم تاکنون مطرح بوده و زبان و ادبیّات فارسی به‌خوبی در انتقال آن موثّر واقع شده است، آموزه‌های اخلاقی است. اخلاق، مجموعه‌ای از دانش‌هاست که جایگاه انسان را در جهان هستی نشان می‌دهد و او را در تعامل با دیگران از یک سو و در پیشگاه خداوند از سوی دیگر مسئول می‌سازد. تلاش خواجه نصیر در دور? انحطاط در زمین? اخلاقبرجسته است مهمترین کتاب او در این زمینه، اخلاق ناصری است. او اخلاق ناصری را به‌عنوان اثری اصیل و مستقل در کاستی تهذیب الاخلاق خاصّه در حوز? تدبیر منزل و سیاست می‌نگارد.سه موضوع بنیادین در اخلاق ناصری مورد تأکید قرارگرفته است:دانش نفس، سعادت و سرانجام عدالت.مسأله اصلی این تحقیق آن است که علم اخلاق به‌عنوان یکی از شاخه‌های حکمت اسلامی و فرهنگ ایرانی در چه محورها و موضوعاتی در اخلاق ناصری مطرح و دیدگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی دربیان مفاهیم اخلاقی به چه زبانی بیان‌شده است.نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که خواجه نصیر، نگاه جامعی به فضایل ورذایل اخلاقی داشته و عنصر اساسی را درمباحث اخلاقی "هوای نفس" می‌داند. روش خواجه نصیر در بیان مسائل اخلاقی،به‌گونه‌ای است که برایهر نکت? اخلاقی، دلیلی عقلانی می‌آورد و غایت دانش اخلاق را سعادت بشر می‌داند که نتیج? معرفت نفس انسانی است.

در برخورد با مسائل زندگی، "فقه" و "اخلاق"، رهنما و پشتوانه انسان هستند. ارزش و چگونگی رفتار و عملکرد هر فرد، بسته به میزان بهره‌مندی او از این دو دانش گرانقدر است . اخلاق و فقه شیعه، پایاپای یکدیگر، در کوچکترین و جزئی‌ترین مسائل حیات ، از بدو تولد تا پس از مرگ ، صاحبنظر و پاسخگو می‌باشند. بین این دو علم شریف ، رابطه‌ای استوار برقرار است ، بطوریکه در بعضی مسائل‌انگار فقه و اخلاق، مصداق واحدی پیدا می‌کنند. کتب فقهی شیعه سرشار از نکات اخلاقی است ، لذا عناوینی مانند "اخلاق در فقه شیعه" یا "رابطه فقه و اخلاق" کاملا" قابل طرح و بررسی است . رساله حاضر ممزوجی است از "فقه اخلاقی" و مسائل "علم اخلاق".